Energie & Mobiliteit
Interview Erik Keijzer, Sales Engineer Bitumen
Sinds 2000 alweer, de tijd vliegt! Ik ben bij TotalEnergies begonnen toen ik weer terugkwam in Nederland na wat mooie avonturen in het buitenland. Zo heb ik op luxe privéjachten gewerkt en belandde ik na wat omzwervingen in Australië. Ik heb daar eerst voor SGS gewerkt als ‘cargo surveyor’ en in het lab. Vanaf 1997 had ik mijn eigen bedrijf. In 2000 ben ik teruggekomen naar Nederland en via een open sollicitatie bij TotalEnergies beland. Sinds 2012 werk ik als Sales Engineer Bitumen, binnen de afdeling Specialties. Bitumen is vooral bekend door de toepassing in asfalt op onze wegen, maar bitumen zitten ook in dakbedekking en in mindere mate in andere toepassingen, waaronder bijvoorbeeld tapijttegels.
Wij werken in een klein team van drie personen, waarbij mijn rol behoorlijk allround is. Ik onderhoud de relaties met de klanten, waar wegenbouwers een groot deel van uitmaken. Die klanten adviseer ik ook vanuit de technische hoek, waarbij duurzaamheid een heel belangrijke rol speelt. We zijn nooit klaar met innoveren, het maximale halen uit het product. In Nederland zijn we bijvoorbeeld heel goed met recyclen van asfalt. De combinatie van zand, stenen en bitumen kan prima worden hergebruikt en opgewaardeerd. Ontwikkeling, relaties met de R&D-afdelingen van wegenbouwers, intermediair en administratie: ik ben een vliegende keep binnen de afdeling Bitumen. Daarbij hebben we ook nauw contact met andere filialen van TotalEnergies internationaal. De totstandkoming van civiele werken wordt op nationale niveaus gereguleerd. TotalEnergies kiest er dan ook bewust voor om de filialen met een hoge mate van autonomie in te richten. Desondanks is er veel contact en overleg tussen de filialen, vooral op het gebied van supply en logistiek staan we allen voor dezelfde uitdagingen.
Wij zijn eigenlijk een eiland binnen TotalEnergies, een kleine groep mensen die verantwoordelijk is voor het zwaarste stukje aardolieproduct. Wetenschappelijk is dat machtig interessant. Veel van wat er gebeurt in asfalt is nog ‘trial & error’, er zijn zoveel zaken die de kwaliteit en duurzaamheid van bitumen en dus asfalt beïnvloeden: vorst, strooien van zout, grote temperatuurverschillen, slijtage, weersinvloeden, aantasting door UV en zuurstof, er gebeurt heel veel met het wegdek. Zelfs doodgereden dieren zorgen voor een uitdaging. Het hoge zuurgehalte van organisch materiaal tast het asfalt aan. Je staat dus vaak voor verrassingen. Voor ons is het iedere dag weer een uitdaging om die ingewikkelde problemen aan te pakken. Veel pionierswerk, er zit geen saaie dag tussen. Dat geldt trouwens ook voor ‘ons’ materiaal. Aardolie is een natuurproduct en ook bitumen, de zwaarste fractie en een complexe verzameling van zware koolwaterstoffen, is nooit hetzelfde qua samenstelling. Een uitdaging, want de klant vraagt om gelijkvormigheid. Een wegenbouwer houdt niet van verrassingen. Daar komt nog eens bij: bitumen is over het algemeen voor oliemaatschappijen een bijproduct, terwijl dit voor de wegenbouwer wellicht de meest strategische grondstof is. Gelukkig hebben wij bij TotalEnergies wel de ruimte en mogelijkheid om ‘custom made’ producten te produceren en aan onze klanten te leveren.
Dat is toch wel de ontwikkeling van Long Life bitumen, waarin ik een bijdrage heb kunnen leveren, waardoor de primeur van deze uitvinding in Nederland in een echt project heeft kunnen plaatsvinden. Het staat voor mij vast dat deze gepatenteerde technologie de belangrijkste en meest ingrijpende innovatie ooit zal blijken te zijn van bitumen. En dat het in feite, zoals het een echte grote uitvinding betaamt, in essentie heel simpel was. Het komt erop neer dat de reactie van zuurstof met bitumen zo goed als geëlimineerd is. En dus dat veroudering van het asfalt als gevolg van oxidatie geen probleem meer is voor de levensduur van het asfalt. De levensduur zal naar verwachting van 8 tot 10 jaar naar 15 tot 20 jaar verlengd worden en dat terwijl de meerkosten relatief laag zijn.
Wij komen als bitumen- en asfaltgemeenschap regelmatig bij elkaar, zowel nationaal als internationaal. Voorbeelden zijn: de Asfaltdag, de CROW Infradagen, het Normalisatie Instituut NEN, Asfalt-Impuls, de Grip op Bitumen werkgroep, Overheid Seminars en The Eurasphalt & Eurobitume (E&E )congress. Ik vind het opvallend hoe vaak en hoe eenvoudig in deze branche kennis met elkaar gedeeld wordt. En hier heeft de gemeenschap alleen maar profijt van. Dit hoort ook zo, want uiteindelijk wordt de wegenbouw toch allemaal met publiek geld gefinancierd. Ik waardeer het zeer dat TotalEnergies een actieve rol speelt in dergelijke maatschappelijk discussies. TotalEnergies wil dicht bij haar klanten staan.
Haha, bitumen is voor mij echt werk hoor, hoe interessant de materie ook is. Het water blijft nog steeds wel trekken, als ik wat ruimer in de tijd zit koop ik weer een bootje. Verder houd ik veel van duursporten. Ik doe aan marathon- en shorttrack schaatsen, racefietsen, mountainbiken en sta daarnaast graag op de tennisbaan. Ook ben ik sinds 2018 medebestuurder van ons Ondernemingspensioenfonds. Onlangs ben ik door de DNB getoetst en akkoord bevonden als Sleutelfunctie-houder RisicoBeheer. Heel wat anders, maar ook interessant.
We zijn in Nederland al heel ver met recyclen, maar hoe kunnen we dat nóg verder gaan verbeteren? Nog minder CO2 uitstoten, nog meer recyclen, het doel is natuurlijk om uiteindelijk helemaal circulair te zijn. En dan kunnen wij de tent sluiten. Haha. Welke invloed hebben ontwikkelingen in fossiele brandstoffen? Zware stookolie werd tot op heden gebruikt als brandstof in vrachtschepen op volle zee, maar vanaf vorig jaar mag dat niet meer. Nu kunnen we de gehele zware aardoliefractie inzetten om asfalt mee te maken. Het is voor iedereen beter als we dit niet verbranden, maar gebruiken om er iets van te bouwen. Verwerken in asfalt is dan een mooi alternatief. Dus gebruik de aardolie die er nog is als bouwstof en niet als brandstof zou ik – op eigen titel- zeggen. Ook voor het maken van kunststoffen is aardolie de meest belangrijke grondstof.
Een goed alternatief voor bitumen in asfalt is nog niet voorhanden. Er komt simpelweg niets in de buurt dat de eigenschappen van bitumen kan benaderen voor wegenbouw. Er zijn ontwikkelingen om uit ingezameld plastic wegverhardingen te maken. Een hele mooie gedachte. Maar verder dan een paar kilometer aan fietspaden zijn we nog niet. Wellicht wordt het op termijn mogelijk om een gewas te ontwikkelen waarin de CO2 in de groei van de plant opgenomen wordt, en vervolgens als bindmiddel kan dienen. Ik weet dat dergelijke onderzoeken in Wageningen lopen. Maar ondertussen valt er ook nog genoeg te verbeteren en te ontwikkelen in bitumen uit aardolie.
LCA staat voor Life Cyle Assessment. Dat kun je zien als een paspoort dat de leverancier van grondstoffen aanlevert, waarin de milieubelasting van het product gerapporteerd wordt. Dat is voor onze wegenbouwklanten erg belangrijk, omdat zij vervolgens een LCA voor het asfalt moeten bepalen. Je kunt je voorstellen dat dit een optelsom is van alle grondstoffen en vervolgens het asfaltproductieproces zelf. Dat leidt uiteindelijk tot een milieukosten-indicator (MKI) waarde voor het totale project. De overheid als opdrachtgever probeert innovaties te stimuleren door oplossingen met de laagste milieu-impact een fictieve korting te geven in de tenderfase. Marktpartijen worden op deze manier gestimuleerd om in eerste instantie bewustwording en ten slotte verbeteringen te bewerkstelligen.
Ik heb de indruk dat wij als TotalEnergies in onze branche vooroplopen om betrouwbare, transparante en getoetste data voor onze producten aan te leveren. Ik kan in ieder geval verzekeren dat wij dit heel serieus nemen.
Daarnaast is het overduidelijk dat als het asfalt langer meegaat, de totale kosten inclusief de milieukosten lager zullen zijn. Long Life bitumen is typisch zo’n ontwikkeling waar iedereen beter van wordt. De uitdaging voor de regelgever is hoe de langere levensduur in het MKI-model opgenomen kan worden. Maar voorál voor de toezichthouder, hoe kunnen claims, zoals bijvoorbeeld van TotalEnergies t.a.v. de levensduur van Long Life, voor de volle 100 % vooraf geverifieerd worden?
